Καρδιοαναπνευστική άσκηση για καλύτερη ποιότητα ζωής (cardio)
Τα καρδιαγγειακά νοσήματα είναι η πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως τα τελευταία 15 χρόνια, σύμφωνα με τον παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Η αιτιολογία αυτών των νοσημάτων είναι πολυπαραγοντική και συνήθως ενοχοποιείται ο σύγχρονος «δυτικός» τρόπος ζωής.
Η έλλειψη άσκησης, το κάπνισμα, οι κακές διαιτητικές συνήθειες και το καθημερινό στρες συχνά έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στην καρδιά.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε στο φυσικοθεραπευτήριό μας τα άτομα υψηλού κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις
Το προσωπικό μας είναι πιστοποιημένοι επιστήμονες υγείας των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων των τμημάτων Φυσικοθεραπείας, καθώς και Πτυχιούχοι Καθηγητές Φυσικής Αγωγής.
Έχουν τη δυνατότητα να αξιολογούν τις βασικές παραμέτρους της λειτουργικής ικανότητας του κυκλοφορικού συστήματος.
Έχουν κατανοήσει σε βάθος τη μεθοδολογία σχεδιασμού προληπτικών προγραμμάτων καρδιοαγγειακής προσαρμογής και προγραμμάτων καρδιοαγγειακής αποκατάστασης.
Έχουν την δυνατότητα να εφαρμόσουν τις βασικές αρχές σχεδιασμού προγραμμάτων άσκησης, σε συνεργασία με τους ασθενείς έχοντας την έγγραφη ενημερωμένη συναίνεσή τους.
Συνεργάζονται με όλες τις ειδικότητες επιστημόνων υγείας, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο (multidisciplinary meetings).
Πρόγραμμα Καρδιοαγγειακής Προσαρμογής
Βασική προϋπόθεση της πρωτογενούς πρόληψης των καρδιοαγγειακών παθήσεων είναι η συμμετοχή σε πρόγραμμα καρδιοαγγειακής προσαρμογής και συστηματικής άσκησης.
Ο ρόλος της άσκησης στη διατήρηση αλλά και στη βελτίωση της καρδιοαγγειακής υγείας και της λειτουργικής ικανότητας του κυκλοφορικού συστήματος έχει πρωτεύουσα βαρύτητα.
Η καθιστική ζωή και η μειωμένη φυσική δραστηριότητα, ιδιαίτερα σε μεγαλύτερες ηλικίες, αποτελούν ισχυρό παράγοντα κινδύνου μελλοντικής ισχαιμικής καρδιοπάθειας, καρδιοαγγειακής νοσηρότητας, αλλά και θνητότητας από κάθε αιτία.
Ο Ρόλος της Συστηματικής Άσκησης
Η αυξημένη σωματική δραστηριότητα και η συστηματική άσκηση επηρεάζουν αποφασιστικά και τροποποιούν σημαντικούς καρδιοαγγειακούς παράγοντες κινδύνου, όπως:
- Τον μεταβολισμό των λιπιδίων και της γλυκόζης
- Την παχυσαρκία
- Την υπέρταση
- Το κάπνισμα
- Το άγχος
Ο σχεδιασμός της άσκησης βασίζεται στην κλινική και λειτουργική αξιολόγηση των υποψηφίων για ένταξη στο πρόγραμμα, ενώ ιδιαίτερη σημασία έχουν οι πληροφορίες που λαμβάνονται και από την εργαστηριακή εξέταση που προηγείται.
Η μακρόχρονη επιτυχία του προγράμματος άσκησης προϋποθέτει:
Τον προσεκτικό σχεδιασμό της άσκησης, ο οποίος θα πρέπει να εξατομικεύεται και να βασίζεται, όχι μόνο στην κατάσταση και τις απαιτήσεις της υγείας κάθε ατόμου, αλλά και στα προσωπικά του ενδιαφέροντα και προτιμήσεις για το συνδυασμό των ασκήσεων και τα μέσα που θα επιλεγούν.
Τη «δια βίου άσκηση», δηλαδή την ένταξη της συστηματικής σωματικής δραστηριότητας και άσκησης στον καθημερινό τρόπο ζωής των ατόμων.
Ο σχεδιασμός της άσκησης, στα πλαίσια ενός προγράμματος καρδιοαγγειακής προσαρμογής, βασίζεται σε κανόνες οι οποίοι καθορίζουν:
- Τον τύπο και τα μέσα της άσκησης
- Την ένταση
- Την διάρκεια
- Την συχνότητα και την πρόοδο της άσκησης
Τύπος και Μέσα της Άσκησης
Τα προγράμματα καρδιοαγγειακής προσαρμογής βασίζονται στον κατάλληλο σχεδιασμό:
- Σωματικών δραστηριοτήτων αερόβιου τύπου και
- Στις ασκήσεις ενδυνάμωσης
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τονιστεί ότι, η επιλογή ποικίλων συνδυασμών τύπων και μέσων άσκησης πρέπει να προσομοιάζει στις συνήθεις καθημερινές δραστηριότητες διαβίωσης και αναψυχής και να περιορίζει την συχνότητα πιθανών μυοσκελετικών τραυματισμών.
Ένταση της Άσκησης
Ο καθορισμός της έντασης αποτελεί την κρισιμότερη παράμετρο και ίσως το δυσκολότερο πρόβλημα που πρέπει να επιλυθεί κατά τον σχεδιασμό ενός προγράμματος καρδιοαγγειακής προσαρμογής.
Βασίζεται στην αρχή της προοδευτικής επιβάρυνσης (principle of overload), σύμφωνα με την οποία για να βελτιωθεί η λειτουργία ενός συστήματος θα πρέπει αυτό να δεχθεί ερεθίσματα και φορτία μεγαλύτερης έντασης από αυτά στα οποία συνήθως υπόκειται.
Διάρκεια της Άσκησης
Η διάρκεια της άσκησης ποικίλλει ανάλογα με το σκοπό, το είδος και το στάδιο του προγράμματος που σχεδιάζεται.
Οι καρδιοαγγειακές προσαρμογές και τα οφέλη που προκύπτουν από την μακρόχρονη και συστηματική άσκηση είναι συνάρτηση του κατάλληλου συνδυασμού της έντασης με την διάρκεια της άσκησης.
Σε γενικές γραμμές, η χαμηλότερη ένταση της άσκησης θα πρέπει να συνοδεύεται από μεγαλύτερη διάρκεια, ενώ μικρής διάρκειας προσπάθειες απαιτούν μεγαλύτερη ένταση.
Μια συνεδρία άσκησης, στα πλαίσια ενός προγράμματος καρδιοαγγειακής προσαρμογής, περιλαμβάνει τρεις ξεχωριστές φάσεις:
- Την προθέρμανση
- Τη δυναμική φάση και
- Τον προοδευτικό τερματισμό ή αποθεραπεία
Συχνότητα
Για τα περισσότερα άτομα ο συνδυασμός έντασης – διάρκειας της άσκησης που έχει καθοριστεί, μπορεί να επαναλαμβάνεται 3 έως 5 φορές την εβδομάδα, ανάλογα με το σκοπό, το είδος και το στάδιο του προγράμματος.
Η άσκηση, με ένταση 3 φορές την εβδομάδα (κατά προτίμηση μία ημέρα άσκηση – μία ημέρα ξεκούραση), θεωρείται ικανή συχνότητα για την κατάλληλη προσαρμογή του καρδιοαγγειακού συστήματος.
Η καθημερινή μέτριας έντασης άσκηση διάρκειας 30΄ είναι ιδιαίτερα ξεκούραστη και βελτιώνει σημαντικά τη φυσική κατάσταση.
Ελάχιστη Απαιτούμενη Άσκηση
Ένα πρόγραμμα ενδυνάμωσης σε συνδυασμό με αεροβικές ασκήσεις μέτριας έντασης και με μια συχνότητα τρεις φορές την εβδομάδα θεωρείται ιδανικό.
Εάν ο σχεδιασμός της άσκησης είναι ο κατάλληλος, τότε 2-3 ώρες μετά την άσκηση ο ασκούμενος θα πρέπει να έχει ιδιαίτερα καλή διάθεση.
Διά Βίου Άσκηση
Με τον τερματισμό του προγράμματος ή την διακοπή της συστηματικής άσκησης τα φυσιολογικά οφέλη, οι καρδιο-αναπνευστικές προσαρμογές και η βελτίωση της καρδιοαγγειακής ικανότητας χάνονται με ρυθμό τριπλάσιο από αυτόν με τον οποίο αποκτήθηκαν!!!
Για να διατηρηθούν τα αποτελέσματα της μακρόχρονης συστηματικής άσκησης και η καλή φυσική κατάσταση, θα πρέπει κάθε άτομο να συνεχίσει να ασκείται δια βίου, τουλάχιστον 2 με 3 φορές την εβδομάδα.
Συμπερασματικά θα λέγαμε πως για να διατηρηθούν τα οφέλη από την συμμετοχή του ασθενή σε πρόγραμμα άσκησης πρέπει να υιοθετήσει πιο υγιεινές συνήθειες, να αλλάξει τον τρόπο ζωής του και να ασκείται πλέον δια βίου.
Ποιοι μπορούν να συμμετέχουν στο Πρόγραμμα
- Άτομα στα οποία οι καταστροφικές επιπτώσεις στην καρδιά απαιτούν κάποια ιατρική παρέμβαση (αγγειοπλαστική των στεφανιαίων ή στεφανιαία παράκαμψη (bypass), επιδιόρθωση ή αντικατάσταση μιας βαλβίδας), για να αποκατασταθεί η καρδιά στην προηγούμενή της κατάσταση.
Το μακροχρόνιο αποτέλεσμα αυτών των παρεμβάσεων εξαρτάται έντονα από την εφαρμογή δραστικών αλλαγών στην καθημερινή ζωή και τις συνήθειες του ασθενούς.
- Στο επίπεδο της πρόληψης το πρόγραμμα απευθύνεται σε άτομα υψηλού κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις όπως άτομα με:
- Βάρος πάνω από το κανονικό (παχύσαρκοι, υπέρβαροι)
- Σακχαρώδη διαβήτη
- Υπέρταση
- Κληρονομικό ιστορικό καρδιοπάθειας
- Ιστορικό χρόνιου καπνίσματος
- Γνωστό καρδιολογικό πρόβλημα
Συμμετέχοντας στο Πρόγραμμα τα άτομα αυτά μπορούν να επωφεληθούν τα μέγιστα από μια αλλαγή στον τρόπο ζωής τους.